OUWE ZEMELAAR…!

Ok, ok, ik moet wat aanspraak maken op geheugen, maar wellicht is de TV serie “De Familie Knots” nog uit een verleden naar boven te halen. In elke geval zegt het iets over de leeftijd van ondergetekende en de termijn van zitting, maar vooral ook de toegenomen functie van poortwachter. Zoals wellicht bekend staat elke poortwachter met name te boek als lastig, zeur of ‘oude zemelaar’.

Dat is niet anders in ons vak. De meest expliciete notariële kenmerken zijn: 1. de akte en 2. het gedoe (vooruit 3. de prijs, de drempel). Het maken van de akte beslaat inmiddels op zijn best ongeveer 5% van de totale werkzaamheden die nodig zijn om tot die akte te komen. Het gaat allemaal om het proces. Aktemakers zijn we nog maar voor een heel klein gedeelte, we zijn vooral proces-begeleiders. Het is het proces dat door middel van toenemende controles steeds uitgebreider maar vooral ook complexer wordt.

Even kort en niet volledig opsommend bij overdracht van een woning/registergoed:

is verkoper eigenlijk wel eigenaar, is er sprake van hypotheek die worden afgelost, bestaat de bank nog, is sprake van verkoop uit een nalatenschap, is verkoper misschien onder bewind gesteld of eerder gehuwd geweest en gescheiden zonder dat dat blijkt uit het kadaster, is koper wel de juiste koper (of wellicht diens BV of samen met een partner of juist niet en indien wel voor welke verhouding), is een partij wellicht een Politiek Prominent Persoon en wie is de UBO van een rechtspersoon, gaat koper eigenlijk wel in de woning wonen, welk tarief overdrachtsbelasting is dan van toepassing en dan vooral: hoe financiert koper, welke eisen stelt de bank, is sprake van een familielening, lening van de eigen BV, schenking of spaargeld.

Pats, daar is ie. Hoe komt de koper aan zijn geld, dat gebruikt wordt voor de aankoop? Kortom, onderzoek naar de herkomst van gelden. Dat is een wettelijke verplichting die voortvloeit uit de wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT). Wij moeten dat onderzoek doen en, daar hebben we begrip voor, maar het is niet anders, dat levert vaak het nodige gemor op. Wat een gezeur, het geld is toch afkomstig van een bankrekening en die bank heeft het ook allemaal gecontroleerd?

Klopt allemaal, maar toch moeten we een dossier sluitend hebben op dit punt en als dat niet zo is kan niet worden overgedragen. We moeten dus een antwoord krijgen op de vraag naar de herkomst van de gelden en als het geschonken of geleend is, dan moet we antwoord krijgen op de vraag naar de herkomst bij de schuldeiser/schenker. Leuker kunnen we het niet maken, maar anderzijds zou het als het goed is gewoon aantoonbaar moeten zijn. Sorry dus voor alle impertinente vragen, gedoe en gezeur, maar het is niet anders en het zal ook niet minder worden.

Sorry, maar ik kan er niet omheen. Nogmaals aandacht voor het levenstestament. Voor de volledigheid: het levenstestament is géén testament maar een volmacht. De volmacht (dus het levenstestament) werkt alleen als je nog leeft. Een testament werkt pas na overlijden.

Een levenstestament is als een brandverzekering: je hoopt niet dat je huis afbrandt en gelukkig gebeurt het ook niet dagelijks, maar als het gebeurt ben je blij dat je goed verzekerd bent. Bij een levenstestament hoop je niet dat je jouw wil niet meer kan verklaren, maar als het gebeurt, wordt je partner beschermd door een levenstestament.

Die bescherming vindt zijn grond in de algemene volmacht aan de gevolmachtigde, meestal de partner. Vandaar dat het met name van belang is voor jouw partner, zeker als je samen een huis hebt. Stel dat er sprake is van dementie en jouw partner het huis wil verkopen, dan kan dat als je een levenstestament hebt opgesteld. Jouw partner wordt daarin als algeheel gevolmachtigde aangewezen, zodat op grond daarvan

(rechts-) handelingen kunnen worden verricht. Je beschermt jouw partner dus verregaand voor de situatie dat jezelf daartoe niet meer in staat bent.

Wat is dan het verschil met bewind? Bewind wordt uitgesproken door de rechter aan wie de bewindvoerder ook rekening en verantwoording moet afleggen. Op zich is dat prima, maar (mogelijk) niet als jouw partner jouw bewindvoerder is. Die wordt dan met handen en voeten gebonden aan rechterlijke goedkeuring. Naast de zware emotionele situatie voor jouw partner, raakt hij of zij ook nog een klem tussen de eigen wensen en de rechterlijke tussenkomst. Een levenstestament voorkomt dat.

Eerder is al de vraag gesteld of de kinderen eventueel als back-up moeten worden opgenomen. Vanuit de gedachte van bescherming geldt het wellicht (veel) minder voor kinderen. Sterker nog, wellicht is het juist wel goed indien er rekening en verantwoording moet worden afgelegd aan een rechter. Dat is mogelijk nog meer evident indien niet alle kinderen samen, maar één van de kinderen tot gevolmachtigde is aangewezen. De rechtspraak blijft zich opstapelen betreffende levenstestamenten waarin niet alle kinderen samen als gevolmachtigden (al dan niet als back-up) worden aangewezen. Er ontstaan vele scheve ogen en ongenoegen. Maar zelfs indien de kinderen samen als gevolmachtigden worden aangewezen kan er gedoe ontstaat indien zij er samen niet uitkomen. Ook dan kan bewind via een rechter de oplossing zijn.

Kortom, een levenstestament is van harte aan te bevelen, maar steeds moet in het oog worden gehouden wie je ermee wil beschermen en of de wettelijke oplossing van bewind wellicht in het concrete geval een oplossing is. Voor de volledigheid: voor jouw partner is bewind doorgaans géén goede oplossing. Een levenstestament wél!